พระปัญจทีปีกาเถรี
ปัญจทีปิกา[1][2] นั้นในแต่ก่อนเป็นหญิงเที่ยวไปในวิหารนี้ เรือนโน้น ตลอดคูหาอารามต่าง ๆ เพื่อคุณธรรม แสวงหาได้เห็นอัศจรรย์อันโอฬารเป็นกุศล ในที่ตั้งแห่งต้นไม้ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า เมื่อบังเกิดกุศลแล้วอยู่ในที่ ๆ เป็นพระราชธิดา คนทั้งหลายเรียกเธอว่า อาฬวิกาธิดาบ้าง เสฬาธิดาบ้าง ซึ่งพระราชธิดานี้แหละในพระเถรีคาถากล่าวชื่อว่า พระเสลาเถรี[3]
- สุภาษิตโต้มารจากเมื่อเป็นภิกษุณีนั้นแล้ว เมื่อมารกล่าวว่า...
นิพพานอันเป็นที่สลัดออกไม่มีในโลก ท่านจักทำประโยชน์อะไรได้
ด้วยวิเวกเล่า จงบริโภคความยินดีในกามทั้งหลายเถิด ท่านอย่าได้เป็น ผู้มีความเดือดร้อนในภายหลังเลย. พระเสลาเถรีกล่าวว่า |
||
— ถึงคติธรรมพระเถรีนั้นก็ว่า นตฺถิ นิสฺสรณํ โลเก กึ วิเวเกน กาหสิ[2][3]
กามทั้งหลายมีอุปมาดังหอกและหลาว ครอบงำขันธ์ทั้งหลายไว้ ท่านกล่าว
ถึงความยินดีในกามชนิดใด เดี๋ยวนี้ ความยินดีในกามชนิดนั้นของเรา ไม่มีแล้ว เรากำจัดความเพลิดเพลินในสิ่งทั้งปวงแล้ว ทำลายกองแห่ง ความมืดได้แล้ว ดูกรมารผู้ชั่วช้า ท่านจงรู้อย่างนี้ ตัวท่านเป็นผู้อันเรา กำจัดแล้ว |
||
— ประกาศคติธรรมเมื่อถึงที่สุดพรหมจรรย์แล้ว[2][4]
ข้าแต่พระมหาวีระผู้มีจักษุ ข้าพระองค์ผู้ชื่อ
ว่าปัญจทีปา[5] ขอถวายบังคมพระยุคลบาท ในกัปที่หนึ่ง แสนแต่ภัทรกัปนี้ ข้าพระองค์ได้ถวายประทีปใดใน กาลนั้น ด้วยการถวายประทีปนั้น ข้าพระองค์ไม่รู้ จักทุคติเลย นี้เป็นผลแห่งประทีป ๕ ดวง ข้าพเจ้า เผากิเลสแล้ว ถอนภพทั้งหลายได้หมดแล้ว ตัดเครื่อง ผูกพันเหมือนช้างพังตัดเชือก เป็นผู้ไม่มีอาสวะอยู่ การมาเฝ้าพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐของข้าพเจ้าเป็น การ มาดีแล้วหนอ ข้าพเจ้าบรรลุวิชชา ๓ แล้ว ได้ปฏิบัติ คำสอนของพระพุทธเจ้าแล้ว คุณวิเศษเหล่านี้คือปฏิ สัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘ อภิญญา ๖ ข้าพเจ้าทำให้แจ้ง แล้ว ข้าพเจ้าได้ปฏิบัติคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้ว. |
||
อ้างอิง
[แก้ไข]- ↑ พระเถรีมีชื่อเรียกทั้งหมดรวมแต่เดิมด้วย ๓ ชื่อ คือ อาฬวิกา เสลา และปัญจทิปิกา เป็นที่สุดตามเถรียาปทานนั้น
- ↑ 2.0 2.1 2.2 กล่าวตามอปทาน ในเถริยาปทาน ว่าเป็นเรื่องปัญจทีปิกาเถรี, พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๓ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๕ ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๒ พุทธวังสะ จริยาปิฎก
พระไตรปิฎกพร้อมอรรถกถาแปล ฉบับพิมพ์ ๙๑ เล่ม เล่มที่ 54 หน้าที่ 106 - ↑ 3.0 3.1 หน้าที่ ๔๕๐ ฉบับบาลีสยามรัฐ ข้อที่ ๔๓๖,สุภาษิตโต้มาร พระไตรปิฎกฉบับหลวงเล่มที่ 26 หน้า 392
- ↑ พระไตรปิฎกพร้อมอรรถกถาแปล ฉบับพิมพ์ ๙๑ เล่ม เล่มที่ 54 หน้าที่ 106-108
- ↑ ที่มีมาแล้วในอปทาน ว่า ปัญจทีปิกา